Trójdrożny układ głośnikowy, bazujący między innymi na dwóch 203mm wooferach, w jaki wyposażono topowe kolumny pochodzące z serii Motion, zapewnia skuteczność na poziomie aż 94dB. Dlatego kolumny Martin Logan Motion 60XTI są łatwe do napędzenia dla większości wzmacniaczy, a dzięki sporej skrzyni współpracującej z wydajnym układem głośnikowym są w stanie sprawnie nagłaśniać pomieszczenia o dużych powierzchniach. Z tego względu te okazałe kolumny są adresowane do posiadaczy dużych pomieszczeń odsłuchowych – od około 35 metrów kwadratowych.
Seria Motion Martina Logana jest ich oczkiem w głowie, a cechą odróżniającą te kolumny od większości dostępnych na rynku jest konstrukcja oparta na wysokotonowym głośniku elektrostatycznym. Ta z pozoru niewielka różnica względem kolumn wyposażonych w tradycyjne głośniki wysokotonowe sprawia, że zestawy głośnikowe wchodzące w skład serii Motion, wyróżniają się niepowtarzalnym brzmieniem.
Na przestrzeni ostatnich lat seria Motion przeszła szereg modyfikacji i drobnych udoskonaleń, dzięki czemu kolumny wchodzące w jej skład zyskały na estetyce wykonania i brzmieniu. W obecnej formie reprezentują klasyczny design połączony z najnowocześniejszymi technologiami z dziedziny konstruowania głośników - wystarczy spojrzeć na model 60XTI, żeby się o tym przekonać.
Konsekwentnie udoskonalane
Piękne, ale i potężne skrzynki zbudowano z materiałów najwyższej jakości. Najbardziej do gustu przypadły mi obudowy w fornirze określanym przez producenta jako czerwony orzech. Jest to nic innego jak okleina orzechowa barwiona specjalnie opracowaną bejcą, która po wykończeniu kilkoma dodatkowymi warstwami bezbarwnego lakieru, prezentuje się znakomicie. Perfekcjonizm w wykończeniu skrzynek uzupełniają także drobne detale, które przeszły metamorfozę, jak chociażby przednia płyta ozdobna, maskująca kosze głośnikowe czy charakterystyczny, chromowany emblemat z firmowym logo, wyraźnie oddzielający sekcję średnio-wysokotonową od niskotonowej.
Tradycyjnie zastosowano typową dla serii Motion architekturę związaną z budową poszczególnych ścianek. W walce z pasożytniczymi rezonansami pomagają dodatkowe wzmocnienia w postaci poprzecznie wklejonych wieńców podnoszących sztywność ścianek bocznych. Natomiast w celu zredukowania powstania wewnątrz skrzynki fal stojących podbarwiających brzmienie, górną ściankę ustawiono pod kątem. Tak przygotowane obudowy stanowią nie tylko udany kompromis między pożądaną sztywnością a właściwym tłumieniem, ale też okazują się być idealnym narzędziem w walce z falami stojącymi, a ten problem występuje zazwyczaj w przypadku wysokich skrzynek. 60XTI należą do najbardziej okazałych zestawów głośnikowych z serii Motion – waga jednej kolumny dochodzi do 30kg, co jest wymuszone solidnością wykonania i dbałością o uzyskanie sporej bezwładności skrzynek, zdolnych do zapewnienia idealnych warunków pracy wszystkim zainstalowanym w nich głośnikom.
Z tyłu, tuż nad podstawą skrzynki, wyprowadzono podwójny system rezonansowy dla zwiększenia przepustowości powietrza wydostającego się z komory, w której pracują dwa 203mm woofery z membranami z lekkiego, sztywnego aluminium. Zresztą ten materiał jako jedyny jest w stanie dorównać szybkością przetwarzania impulsów pochodzących z cewki głośnikowej, tempu narzucanemu przez elektrostatyczny głośnik wysokotonowy. To właśnie głośnik wyposażony w membranę Folded Motion jest elementem definiującym pozostałą konstrukcję kolumn serii Motion.
Powyżej dużych wooferów odtwarzających pasmo niskich tonów znalazł się głośnik średniotonowy z membraną zaprojektowaną do pracy przy niewielkim skoku, co ma zapewnić większą precyzję działania cewki poruszającej się w szczelinie magnetycznej. Membranę głośnika średniotonowego również wykonano z lekkiego aluminium, aby stożek był w stanie błyskawicznie odpowiadać na sygnał podawany ze zwrotnicy. Zgodnie ze sztuką, głośnik średniotonowy został całkowicie odizolowany od dwóch niskotonowych – umieszczono go w osobnej, specyficznie tłumionej, niewielkiej komorze. Objętość komory dobrano tak, aby uzyskać jak najlepszą odpowiedź w impulsie przy jednoczesnym zapewnieniu komfortowych warunków pracy, zwłaszcza w zakresie optymalnego tłumienia niepożądanych przydźwięków.
Górne rejestry powierzono już wyspecjalizowanemu głośnikowi elektrostatycznemu Folded Motion, zaprojektowanemu i wyprodukowanemu specjalnie z myślą o kolumnach z serii Motion XTI. Jest to już kolejna generacja tego głośnika, udoskonalona i nieznacznie zmodyfikowana w celu uzyskania transparentności w przetwarzaniu sygnału na jeszcze wyższym poziomie, w zasadzie nieosiągalnym dla konwencjonalnych głośników wysokotonowych. Specyficzna osłona głośnika Folded Motion została nieco zmodyfikowana w celu osiągnięcia większej przepustowości dla znajdującej się tuż za nią przedniej części delikatnej i cieniutkiej membrany.
Membrany Folded Motion charakteryzują się kilkukrotnie większą powierzchnią czynną niż tradycyjne kopułki, przy mocno ograniczonej masie, co sprawia, że stają się wydajnym źródłem promieniowania w zakresie wysokich tonów. To właśnie dzięki tym cechom konstrukcyjnym głośniki Folded Motion wyróżniają się ponadprzeciętnie bogatym i mocno zróżnicowanym brzmieniem w zakresie wysokich tonów. Tego typu głośniki stają się więc oczywistym wyborem dla osób, którym zależy na odkrywaniu w muzyce subtelnych szczegółów i czerpaniu z tego dużej przyjemności.
60XTI bazują na specjalnie opracowanych zwrotnicach, zaprojektowanych tak, aby ograniczać straty sygnału, dzięki czemu głośniki mogą wydobyć z siebie pełną dynamikę w przetwarzaniu impulsów podawanych ze wzmacniacza.
Walcowe kondensatory polipropylenowe charakteryzują się minimalną impedancją, a cewki, zwłaszcza te wpięte szeregowo w obwód sygnałowy, cechują się ograniczoną ilością zwojów dzięki centralnym rdzeniom zwiększającym indukcyjność. Z kolei rezystory dla wydajniejszego chłodzenia montowane są do płytki drukowanej z elementami zwrotnicy na wysokich nóżkach, dzięki czemu są w stanie wypromieniować skutecznie ciepło całą swoją powierzchnią. Widać więc, że w dziale projektowym Martina Logana dużo uwagi poświęcono dopracowaniu zwrotnicy głośnikowej.
W obrębie tylnej ścinaki, oprócz dwóch wylotów bas-refleksu znalazły się jeszcze podwójne terminale wejściowe, wyposażone w bardzo wygodne zaciski motylkowe. Dzięki większej powierzchni niż w przypadku standardowych nakrętek, można przy użyciu niewielkiej siły solidnie dokręcić kable wyposażone w widełki zapewniając tym samym niemal idealny styk.
W 60XTI zastosowano osobne płócienne maskownice na głośnikową sekcję niskotonową i średnio-wysokotonową. Naturalnie w komplecie znalazły się również kolce z możliwością regulacji, co znacznie ułatwia właściwe wypoziomowanie kolumn.
Rozdzielczo i muzykalnie
Martin Logan Motion 60XTI już na wstępie dały się poznać jako kolumny operujące z rozmachem nie tylko pasmem niskich tonów, ale też dynamiką. Są to zestawy głośnikowe dużego kalibru wymagające zapewnienia im odpowiednio dużej powierzchni, żeby mogły w pełni rozwinąć skrzydła i pokazać pełnię swoich możliwości. Dlatego w ich przypadku minimalna powierzchnia pokoju odsłuchowego to ok. 30-35 metrów kwadratowych. Do mniejszych bardziej pasują przepiękne podłogówki 20I lub nieco większe 40I.
Duże 60XTI potrzebują co prawda sporej powierzchni do grania, ale w przypadku wzmacniaczy nie muszą to być mocarne konstrukcje. Co prawda podczas testu korzystałem ze wzmacniacza zintegrowanego Accuphase E-380 dysponującego mocą na poziomie 180W przy obciążeniu 4Ω, ale z napędzaniem 60-tek nie miał też najmniejszych problemów wzmacniacz Gold Note S1, co było dla mnie sporym zaskoczeniem. Jednak posiadacze pomieszczeń przekraczających 40-metrów kwadratowych będą musieli napędzać te kolumny wydajniejszymi wzmacniaczami.
Z Accuphase E-380 i odtwarzaczem Ayon CD-10 II, kolumny te pokazały kawał dobrego grania. W tej konfiguracji 60XTI wyposażone w elektrostatyczny głośnik wysokotonowy uwolniły swój pełen potencjał, a zakres wysokich tonów był budowany nie tylko na bazie bardzo bogatego i szczegółowego przekazu, ale też pięknej barwie. Wokal Freddy'ego Cole'a z albumu "Merry Go Round" zabrzmiał otwarcie i szczegółowo. W średnich tonach, za które odpowiada głośnik wyposażony w aluminiową membranę pojawiło się, ku mojemu zaskoczeniu, sporo słodyczy i delikatnego ciepła.
Z drugiej strony wokal tego wybitnego artysty brzmiał z adekwatną siłą i charakterystyczną chropowatością, co tylko utwierdziło mnie w przekonaniu, że 60XTI są zdolne do odtworzenia wokali ze wszystkimi ich typowymi cechami. Podobnie było z Dianą Krall z kultowego albumu "The Look Od Love" – wokal artystki miał w sobie sporą moc i siłę przebicia przy bardzo dobrej, ostrej i prawidłowo oddanej lokalizacji na tle instrumentów towarzyszących.
Stereofonia jest mocną stroną tych kolumn, bo znikają one w pomieszczeniu odsłuchowym, niczym niewielkie monitory.
Stereofonia jest mocną stroną tych kolumn, bo "znikają" one, niczym niewielkie monitory. Dźwięk od membran głośnikowych odrywa się z wielką łatwością, dryfując w miejsca wyraźne nakreślone przez realizatora nagrania, a każdy detal miał precyzyjnie wyznaczony obszar w przestrzeni. Duża w tym zasługa elektrostatycznego głośnika wysokotonowego, operującego z wielką łatwością i swobodą, górą pasma. Folded Motion oddycha pełną piersią, pokazując tym samym, jak wielki potencjał drzemie w muzyce bogatej we wszelakie dźwięki pojawiające się w zakresie wysokich tonów.
Albumy "Libera Me" Larsa Danielssona czy "Return To Ommadawn" Mike'a Oldfielda zachwyciły mnie właśnie górnym zakresem pasma. Ale zarówno 60XTI, jak i pozostałe kolumny z serii Motion, są wręcz stworzone do odtwarzania bardzo zróżnicowanego, w zakresie wysokich tonów, materiału muzycznego. Dwa aluminiowe głośniki niskotonowe odpowiadają za szybki i zwarty bas, a gdy zajdzie taka potrzeba, potrafią zejść bardzo nisko.
Generalnie Martin Logan oferuje bas dobrze wyważony w proporcjach, pojawiający się tylko w momentach kiedy zachodzi taka potrzeba. W przypadku 60XTI nie ma mowy o wzbudzającym się basie i podkolorowywaniu materiału muzycznego. Tak więc mimo sporego potencjału w zakresie niskich tonów Motion 60XTI, zachowują powściągliwość w tej kwestii, co jest cechą typową dla drogich i wyrafinowanych kolumn.
Warto wiedzieć
Kolumny Motion 60XTI cechują się skutecznością 94dB i nominalną impedancją na poziomie 4Ω. W danych technicznych możemy jednak znaleźć informację, że 60XTI są kompatybilne również ze wzmacniaczami akceptującymi kolumny o impedancji 6Ω i 8Ω. Jest to swego rodzaju zagrywka marketingowa, mająca zachęcić potencjalnych klientów. Ale z drugiej strony podane informacje są jak najbardziej prawdziwe, ponieważ przy tak wysokiej skuteczności, impedancja kolumn, zwłaszcza przy ich ponadprzeciętnej skuteczności, ma drugorzędne znaczenie.
Bowiem nawet wzmacniacze, w przypadku których producent wyraźnie zaznacza, że mogą one pracować tylko z kolumnami o minimalnej impedancji znamionowej, przykładowo o wartości 6Ω, nie istnieje ryzyko uszkodzenia wzmacniacza. Wynika to przede wszystkim z wysokiej skuteczności zespołów głośnikowych i nawet gdybyśmy skonfigurowali Motion 60XTI cechujące się 4Ω, to i tak wzmacniacz poradzi sobie z ich pełnym wysterowaniem. Należy pamiętać, że kolumny o impedancji znamionowej 4Ω, zawsze będą wymuszać na stopniach końcowych pobór większych ilości prądu, ale zważywszy na fakt wysokiej skuteczności konkretnych kolumn, wartość poboru prądu nieco się zmniejszy. Dzieje się tak ze względu na wyższą skuteczność zestawów głośnikowych, więc wzmacniacz do poprawnego ich wysterowania, nie będzie musiał pracować przy wyższych mocach i wartościach prądowych.
Podsumowanie
Największe kolumny podłogowe z serii Motion zachwycają idealnym połączeniem siły i potęgi brzmienia z delikatnością i szczegółowością najsubtelniejszych dźwięków. Spora w tym zasługa nie tylko wydajnego trio głośnikowego opartego na aluminiowych stożkach obsługujących zakres niskich i średnich tonów, ale też elektrostatycznej membrany Folded Motion, radzącej sobie doskonale z odtworzeniem najwyższych rejestrów.
W brzmieniu kolumn Martin Logan panuje niepowtarzalny klimat, budowany w oparciu o swobodnie reprodukowany zakres wysokich tonów, dorównujące otwartością i bezpretensjonalnością tonom średnim. Bas kiedy potrzeba uderza z wielką siłą i schodzi tak nisko, jak wymaga tego dany instrument. 60XTI stworzono ku uciesze miłośników brzmienia dużego kalibru, nie uznających kompromisów w zakresie reprodukcji przestrzeni, basu czy dynamiki.