s-e-r-v-e-r-a-d-s-3

kino domowe

Dolby Atmos - co warto wiedzieć

porady |
niezdefiniowano - Dolby Atmos - co warto wiedzieć

Do niedawna prywatne kino było synonimem luksusu. Rozwój technologiczny sprawił, że niemal każdy może stworzyć w domu imponującą instalację dostarczającą niesamowitych wrażeń kinowych.

Kino to od ponad wieku najpopularniejsza rozrywka dla milionów ludzi na całym świecie. Mimo upływu lat wciąż przemysł filmowy ma się znakomicie, a hollywoodzka fabryka snów wciąż produkuje setki, a może tysiące filmów, które ściągają do kin tłumy kinomaniaków. Na przestrzeni lat niebywały rozwój nastąpił zarówno w jakości produkowanych filmów – począwszy od czarno-białych, niemych obrazów mamy panoramiczne, tryskające kolorami filmu z efektami zapierającymi dech w piersiach także w zakresie dźwięku. To samo dotyczy kin, które z dusznych hal ze skrzypiącymi drewnianymi ławami przekształciły się w przytulne, klimatyzowane sale z wygodnymi siedziskami, dużymi ekranami i otaczającymi widzów głośnikami.

Rozwój domowych urządzeń audio-wideo sprawił, że możliwe stało się przeniesienie wrażeń i efektów doświadczanych w kinie pod własny dach. Wielkogabarytowe telewizory o rozdzielczości 4K zapewniają obraz perfekcyjnej jakości, a realistyczne wrażenia dźwiękowe zapewnia rewolucyjny Dolby Atmos.

Opracowany przez Dolby Laboratories w 2012 roku standard dźwięku przestrzennego początkowo trafił do kin. Po raz pierwszy został wykorzystany w Dolby Theatre, gdzie co roku odbywa się ceremonia wręczenia Oscarów. Pierwszym filmem ukazującym możliwości Dolby Atmos był animowany film wytwórni Pixar "Merida waleczna". Nowy standard dźwięku tak bardzo się spodobał właścicielom kin, że już do końca 2012 dysponowało nim 25 sal, a do końca 2013 liczba ta wzrosła do 300 kin na całym świecie. Nic więc dziwnego, że tak duży wzrost popularności Dolby Atmos zwrócił uwagę producentów sprzętu audio-wideo przeznaczonego do kina domowego. W czołówce znalazły się Onkyo, Pioneer, Denon, Marantz, które jako pierwsze zaczęły swoje amplitunery przystosowywać do korzystania z tej nowej technologii. W kwestii kolumn przeznaczonych do odtwarzania dodatkowych ścieżek dla Dolby Atmos znalazły się Klipsch i KEF. Najsłabszym ogniwem okazała się dostępność filmów ze ścieżką w Dolby Atmos, ale obecnie niemal wszystkie nowe produkcje filmowe wykorzystują możliwości tej nowej technologii.

Dysponując dobrej jakości systemem kina domowego wraz z kolumnami dodatkowymi obsługującymi ścieżki Dolby Atmos zapewnimy sobie wspaniałą ucztę dźwiękową. Dzięki Dolby Atmos mamy wrażenie, że np. pociski śmigają nad naszą głową, równie sugestywnie odbieramy przelatujące helikoptery czy samoloty, które wręcz materializują się w przestrzeni 3D w ściśle określonym miejscu i zmieniają swoje położenie współgrając z tym, co w danej chwili widzimy na ekranie. Jakość tych efektów uzależniona jest przede wszystkim od sprzętu jakim dysponujemy, akustyki pomieszczenia i jakości realizacji filmu pod kątem efektów dźwiękowych 3D.

Jaki sprzęt do Dolby Atmos

Aby w domu rozkoszować się możliwościami oferowanymi przez nowy standard Dolby Atmos musimy dysponować odpowiednim sprzętem:

  • Odtwarzaczem Blu-ray będącym w stanie odtwarzać ścieżki audio zakodowane w standardzie Dolby Atmos
  • Aamplitunerem kina domowego obsługującym minimum 7 kanałów dźwięku
  • Zestawem kolumn głośnikowych w podstawowej konfiguracji 5.1 plus minimum dwie kolumny dedykowane do Dolby Atmos

Niektórzy producenci sprzętu audio-wideo oferują już soundbary będące w stanie zapewnić dźwięk w standardzie Dolby Atmos, ale najbardziej realistyczne efekty uzyskamy stosując rozbudowany zestaw kolumn w konfiguracji minimum 5.1.2.

Dolby Atmos - co warto wiedzieć

W przypadku głośników, im jest ich więcej, tym lepiej gdyż efekty dźwiękowe będą bardziej sugestywne i precyzyjniej umieszczone w wirtualnej scenie 3D wokół widza. Niezbędnym minimum są dwa dodatkowe głośniki dołożone do podstawowej konfiguracji 5.1, odpowiedzialne za kanały generujące dźwięk z góry.

Przypomnijmy, że podstawowa konfiguracja 5.1 to pięć kolumn plus 1 subwoofer aktywny: dwie kolumny głośnikowe frontowe (mogą to być kolumny na których słuchamy muzyki stereo), dwie mniejsze kolumny tylne zwane też efektowymi, oraz głośnik centralny, który odpowiedzialny jest za dialogi dlatego powinien być umieszczony możliwie blisko TV lub projektora, żeby nie odnieść wrażenia "rozdwojenia jaźni", gdy głosy aktorów widzianych centralnie na ekranie dobiegają z innego miejsca.

Musimy wiedzieć, że różnica między system dźwięku Dolby Atmos a klasycznym surround nie polega tylko na dodaniu kilku głośników. Dolby Atmos to zupełnie inna filozofia odtwarzania dźwięku. W tym systemie dźwięk od początku zapisany jest jako "obiekt" z konkretnym umiejscowieniem go w trójwymiarowej scenerii w ściśle określonym miejscu i czasie. Dla porównania, w systemie surround dźwięk "rozpisany" jest na poszczególne kanały, gdzie każdy głośnik (kolumna) traktowana jest jako oddzielny kanał. Dzięki temu słyszymy odgłosy dobiegające raz z tyłu raz z przodu, co oczywiście czyni seanse filmowe bardziej emocjonalnymi, ale nie jest to dźwięk w pełni trójwymiarowy, tzn. Nie mamy wrażenia, że jest bliżej czy dalej nas, a poza tym nie jest pozycjonowany w pionie, co zapewnia system Dolby Atmos, ale wymaga zastosowania dodatkowych głośników.

Jeśli chodzi o dodatkowe głośniki do Dolby Atmos to mamy dwie możliwości. Pierwsza to głośniki górne montowane w suficie (ewentualnie podwieszone nad głowami widzów np. na stelażu), a druga to głośniki promieniujące do góry pod odpowiednim kątem. W przypadku tego drugiego rozwiązania są to kolumny frontowe z zamontowanymi na stałe modułami głośnikowymi – niektórzy producenci proponują takie moduły jako oddzielne, łatwo montowalne nasadki na kolumny. Jeśli zdecydujemy się na takie rozwiązanie, a więc kolumny promieniujące do góry, to musimy mieć świadomość, że działają one na zasadzie odbić - dźwięk emitowany przez nie będzie wracał do naszych uszu po odbiciu się od sufitu. W tej sytuacji musimy wziąć pod uwagę warunki lokalowe, gdyż np. jeśli planujemy taką instalację kina domowego urządzić na strychu czy innym pomieszczeniu gdzie sufit nie jest płaski, bądź nierównolegle ustawiony w stosunku do podłogi, to nie ma sensu stosować kolumn promieniujących dźwięk do góry, a konieczne będzie zastosowanie głośników sufitowych bądź podwieszanych promieniujących dźwięk bezpośrednio w kierunku odbiorcy.

Dolby Atmos - co warto wiedzieć

Bez względu na to jakie głośniki dodatkowe wybierzemy, jest to zakup obowiązkowy jeśli chcemy cieszyć się dźwiękiem przestrzennym zgodnym z Dolby Atmos. Podstawową, a więc najprostszą konfiguracją głośników do kina domowego z Dolby Atmos jest 5.1.2 – cyferka dwa informuje nas, że mamy dwa dodatkowe głośniki odpowiadające za dźwięk w płaszczyźnie pionowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu nasza panorama dźwiękowa rozszerzy się o wszelkie odgłosy i efekty dobiegające z góry np. deszcz, grzmoty, lawiny, odgłosy przedmiotów spadających z góry, przelatujących samolotów itp. Ale już bardziej skomplikowane odgłosy jak np. przelatująca przez cała salę nad naszą głową obiekty np. strzała, helikopter czy rzucony przedmiot nie będą już tak sugestywnie odwzorowane w przestrzeni za pomocą tych dwóch górnych głośników. Żeby wrażenia były bardziej realistyczne należy zastosować konfigurację 5.1.4 – a więc z 4 głośnikami nad głową, które ustawiamy w dwóch rzędach, po dwa bliżej i dwa dalej od ekranu. W ten sposób uzyskujemy bardziej realistyczne złudzenie ruchu w linii przód-tył.

Bardziej zapobiegliwi, dysponujący zazwyczaj większymi salami kina domowego stosują często 6 głośników górnych i wzmacniają pasmo najniższych tonów (basu) o dodatkowy subwoofer – mówimy wówczas o konfiguracji 5.2.6. Jest to już bardzo zaawansowana instalacja kina domowego zapewniająca znakomite doznania dźwiękowe podczas oglądania filmów, ale można posunąć się jeszcze dalej tworząc konfiguracje oparte na siedmiu (np. 7.1.2) a nie pięciu kolumnach – te dwie dodatkowe odpowiadają za lokalizację efektów dźwiękowych w płaszczyznach pionowych. Przykładowo pociski mogą lecieć na różnej wysokości, nie tylko nad naszą głową. Zabawa w dodawanie kolejnych głośników może trwać w nieskończoność, a ograniczona jest jedynie ograniczeniami sprzętowymi. Przypomnę, że w pierwszym w Polsce kinie z systemem Dolby Atmos (Katowice - Multikino sala Extreme) zamontowano aż 49 głośników w tym 40 surround.

Dolby Atmos na nowo zdefiniował pojęcie nowoczesnego kina domowego. Obecnie nie wypada już powiedzieć – ale wypasione kino domowe – jeśli nie uwzględnia standardu Dolby Atmos. Tym bardziej, że ten standard dźwięku 3D śmiało wkracza także do świata gier komputerowych, a nawet muzyki. Co więcej, najnowsze smartfony np. Samsung Galaxy S9 i S9 + to dwa pierwsze telefony z technologią Dolby Atmos, zapewniające szersze doznania dźwiękowe. Również Huawei modele P20 i P20 Pro są kompatybilne z tym standardem dźwięku.Czy zatem przyszłość audio należy do Dolby Atmos? Wiele wskazuje na to, że tak.